Sednem treści rozwiązań zawartych w Dziale IIIA ordynacji podatkowej normujących przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania są regulacje dotyczące konstrukcji prawnej klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, którą zarówno w piśmiennictwie, jak i w orzecznictwie często zamiennie określa się mianem klauzuli obejścia prawa podatkowego lub utożsamia z instytucją nadużycia przepisów prawa podatkowego. W niniejszej publikacji dokonano analizy rozwiązań zawartych w Rozdziale I Działu IIIA ordynacji podatkowej w celu udzielenia odpowiedzi na następujące pytania. Po pierwsze, czy rzeczywiście przepisy materialne regulujące przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania stanowią klauzulę generalną? A jeżeli tak, to jaki obszar wartości pozanormatywnych instytucja ta chroni? Odrębnym problemem badawczym jest kwestia związana z wywodzeniem ze wskazanych rozwiązań ustawy podatkowej instytucji nadużycia prawa. Z tą płaszczyzną związane jest trzecie pytanie badawcze, dotyczące tego, czy w przepisach materialnych konstruujących klauzulę przeciwko unikaniu opodatkowania zakodowane zostały jakiekolwiek publiczne prawa podmiotowe podatnika.