Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem
O potrzebie rekonstrukcji instytucji wszczęcia postępowania podatkowego
Akademia Leona Koźmińskiego
Abstrakt
Zgodnie z art. 9 ust. 2 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o postępowaniu administracyjnym osoby posiadające interes prawny w danej sprawie były upoważnione do uczestniczenia jako strona, zarówno w postępowaniu administracyjnym wszczynanym na jej żądanie, jak i przez organy władzy z urzędu. Zasadniczym i ciągle nierozstrzygniętym pytaniem, towarzyszącym tej konstrukcji prawnej, jest wskazanie, kto w istocie ma uprawnienie do dokonania wiążącej prawnie oceny, czy wskazywany przez stronę interes prawny istnieje, a w konsekwencji, kto decyduje o jej dopuszczeniu do postępowania. Zagadnienie to zostało przeniesione na grunt ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa wraz z implementowaniem omawianego rozwiązania prawnego, bez wzięcia pod uwagę specyfiki prawnej postępowania wymiarowego, w szczególności procedury samowymiaru zobowiązań podatkowych, do postępowania podatkowego. Ponadto, zgodnie z systemem ontologicznym zaprezentowanym przez Romana Ingardena w dziele Spór o istnienie świata, przedmiot, jakim jest wszczęcie postępowania podatkowego stanowi zdarzenie, a nie przedmiot trwający w czasie, proces, przedmiot intencjonalny czy ideę. Proceduralne prawo podatkowe nie rozróżnia i nie nazywa właściwie różnych form przedmiotowych, co powoduje poważne problemy na płaszczyźnie wykładni prawa. Celem niniejszego artykułu jest wskazanie kilku podstawowych prawnych i filozoficznych kierunków rekonstrukcji instytucji wszczęcia postępowania podatkowego.