Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem
Integralność sędziego z perspektywy jurysprudencji cnót
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Abstrakt
W artykule przedstawione zostało pojęcie integralności sędziego z perspektywy jurysprudencji cnót. Omówione zostały cnoty sędziego, w tym integralność jako jeden z elementów cnoty sprawiedliwości. Rozróżniona została integralność w znaczeniu subiektywnym i obiektywnym, osobistym i zawodowym oraz instytucjonalnym. Integralność sędziego w orzekaniu sądowym to z jednej strony integralność osobista i zawodowa, z drugiej zaś integralność instytucjonalna, czyli branie pod uwagę wartości i celów profesji. Jurysprudencja cnót nie daje jednoznacznych wskazówek rozstrzygania sporów, ale wskazuje na konieczność odniesienia się do dyspozycji sędziego, aby w pełni zrozumieć proces orzekania. Na gruncie tego podejścia zakłada się integralność podmiotu moralnego, co ma stanowić podstawę zaufania do zawodu sędziego i nie pozwala na separację pełnionych ról społecznych, zakładając możliwość ich uzgodnienia z pomocą roztropności. Problem konfliktu między cnotą bezstronności a integralności moralnej w kontekście orzekania konstytucyjnego został omówiony na przykładzie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 22.10.2020 r., K 1/20, będącego przykładem aktywizmu sędziowskiego. Wnioskiem z prezentowanych rozważań jest, że w niektórych sytuacjach, takich jak orzekanie w kwestiach spornych politycznie czy moralnie, roztropność prowadzić może do kierowania się cnotą powściągliwości sędziowskiej z uwagi na szacunek dla demokracji oraz trójpodziału władz.