Prawo spółek handlowych będące częścią prawa prywatnego jest przeniknięte przez zasadę autonomii woli. Przeważający pogląd zakłada, że wspomniana zasada wyraża się w obowiązywaniu bardziej szczegółowej zasady wolności umów, zaczerpniętej z prawa zobowiązań. Pomimo istnienia pewnych argumentów przemawiających za tym poglądem bliższa analiza pozwala go zakwestionować. Miarodajne jest tu stanowisko nauki niemieckiej, która zdaje się odchodzić od stosowania tego pojęcia w prawie spółek handlowych na rzecz stosowania bardziej adekwatnego, którym jest zasada wolności zrzeszania się. Treść tej zasady jest bardziej dostosowana do istoty spółki handlowej. Tymczasem próba rozciągnięcia treści zasady wolności umów na całość sytuacji, w której znajduje się wspólnik i spółka handlowa, zwłaszcza kapitałowa, prowadzi do wniosku, że treść tej zasady nie jest adekwatna, a niekiedy wręcz sprzeczna z istotą spółki handlowej. Swoboda kształtowania spraw wewnętrznych w spółce kapitałowej nie przysługuje wspólnikom, ale organowi spółki handlowej, którym jest walne zgromadzenie. W efekcie mając na uwadze Konstytucję RP, która przyznaje obywatelom wolność zrzeszania się, należy sformułować zasadę wolności zrzeszania się w prawie spółek handlowych i zaproponować w oparciu o te przepisy dostosowaną do istoty spółek handlowych treść tej zasady.