Artykuł podejmuje problematykę inferencji modalnej: jeśli adresaci normy mają nakazane coś czynić, zobowiązani są także zrealizować stany rzeczy, które są warunkiem niezbędnym dla zrealizowania zasadniczego obowiązku; analogicznie, są oni zobowiązani do powstrzymania się od zrealizowania stanów rzeczy, które są warunkiem wystarczającym, by zasadniczy obowiązek nie mógł być zrealizowany. Te typy inferencji są nazywane w polskiej teorii prawa „wynikaniem instrumentalnym”. Twierdzi się w artykule, że czasami normy instrumentalne muszą być zrealizowane (inaczej: muszą być podjęte „czynności wstępne”) zanim zrealizowany zostanie obowiązek zasadniczy. Prawodawca pomaga adresatom poprzez oznaczenie odpowiedniej vacatio legis. To może prowadzić do dalszych paradoksalnych konsekwencji – do kreacji „norm wirtualnych” – norm, które nigdy nie wchodzą w życie, ale ich adresaci są zobowiązani do podjęcia czynności przygotowawczych. Artykuł stara się opisać teoretycznie to zjawisko. W konkluzji postawiona zostaje jedna hipoteza dogmatyczna: czynności przygotowawcze, które nałożyły na adresatów realny ciężar czynności przygotowawczych, mogą rodzić po stronie organów władzy publicznej obowiązek kompensacyjny (art. 4171 § 1 k.c.), jeśli obowiązek zasadniczy okaże się być „wirtualny”. W Polsce organem mogącym stwierdzić zajście opisanej przesłanki jest Trybunał Konstytucyjny.