Niniejszy artykuł stanowi wprowadzenie do zagadnień prawno-ustrojowych organizacji prowincji rzymskich na terenach podbitych w okresie największego rozkwitu Cesarstwa Rzymskiego (I–III w n.e.). Nakreśla on podział administracyjny imperium, relacje między nimi a Rzymem. Sprawne i zorganizowane zarządzanie ogromnym terenem przy pomocy
ustrukturyzowanego aparatu urzędniczego, pozwoliło Rzymianom przez kilka stuleci zapanować nad powierzchnią tysięcy kilometrów kwadratowych i stworzyć imperium światowe. Do najważniejszych zadań princepsa należało zapewnienie zewnętrznego i wewnętrznego bezpieczeństwa cesarstwa, ustrukturyzowanie i rozwój sprawnej administracji zarządczej państwa, jak również gwarancja funkcjonowania właściwego/poprawnego sądownictwa. Nie bez znaczenia pozostawał mechanizm pobierania podatków, które wzbogacały cesarski skarbiec i świadczyły o potędze władcy.
Imperium funkcjonowało w oparciu o strukturę prowincji, kolonii i municypiów, gdzie te ostatnie stanowiły podstawową formę lokalnej autonomii. Organizacja aparat urzędniczego była w dużej mierze wzorowana na ustroju republikańskiego Rzymu, z poszanowaniem tradycji miejscowych. Mimo swego uzależnienia, ludność miejscowa nadal posiadała pełną decyzyjność we własnych sprawach.