Konstytucjonalizacja referendum oraz prawo obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej stanowią ważne narzędzia demokracji bezpośredniej. Rodzi się pytanie, czy w celu zwiększenia bezpośredniego udziału obywateli w rządzeniu narzędzia te są skutecznie wykorzystywane. Szczególnie w krajach takich jak Albania, która jest jedną z najmłodszych demokracji utworzonych po upadku reżimu komunistycznego w Europie, wykorzystywanie tych instrumentów napotyka różne wyzwania wynikające przed wszystkim z braku tradycji i praktyki demokracji bezpośredniej, braków w ustawodawstwie oraz niewystarczającego doświadczenia organizacyjnego społeczeństwa obywatelskiego. Niektóre z tych wyzwań, którym sprostano w ciągu ostatnich 15 lat od uchwalenia obecnej Konstytucji Republiki Albanii, są przedmiotem badań przedstawionych w artykule. Z instrumentów demokracji bezpośredniej przewidzianych w Konstytucji Republiki Albanii, artykuł koncentruje się na obywatelskiej inicjatywie ustawodawczej oraz referendum abrogacyjnym. Ustawodawstwo, orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego i niektóre inne problemy wynikające z albańskiego doświadczenia poddawane są analizie porównawczej w odniesieniu do doświadczeń innych krajów, w tym zwłaszcza Włoch.