W subkulturze więziennej wyewoluowały spontanicznie nieformalne instytucje łagodzące poziom przemocy i potencjalne konfrontacje pomiędzy osadzonymi. Najpierw świeżacy (nowi więźniowie) poddawani są testom inicjacyjnym, które starają się zmierzyć ich sztywność (dzielność) i cwancyk (inteligencję) oraz przypisać do odpowiedniej grupy subkulturowej. Członkostwo w grupie grypsujących sygnalizuje sztywność więźniów i zniechęca do walki między grypsującymi lub stawiania oporu przez członków niższych grup. Doświadczeni więźniowie doskonalą erystykę w ramach więziennej bajery (slangu), która pozwala zamieniać rzeczywiste konflikty na pojedynki słowne, korzystają z nieformalnego arbitrażu i uczą się pozorowania agresji wobec świeżaków. Wszyscy więźniowie starają się dołączyć do koalicji obronnych. Osadzeni dokonują też spektakularnych samouszkodzeń zgodnie z tajnymi procedurami, pozorując desperację, a w rzeczywistości minimalizując uszczerbek na zdrowiu i starając się uzyskać pewne korzyści od prokuratora lub władz więziennych. Zebrany materiał empiryczny pochodzi z aresztów śledczych na Rakowieckiej i w Białołęce,
gdzie autor spędził pięć miesięcy w 1985 roku jako więzień polityczny.