Decyzje
Zdolności numeryczne jako kluczowe zdolności poznawcze w procesie podejmowania decyzji
SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny
Abstrakt
Celem artykułu jest dokonanie przeglądu modeli teoretycznych oraz badań empirycznych nad rolą zdolności numerycznych (tj. zdolności umysłowych w przetwarzaniu informacji numerycznych) w podejmowaniu decyzji w warunkach ryzyka i niepewności. Badania prowadzone w ostatniej dekadzie wskazują, że zdolności numeryczne są jednym z najważniejszych predyktorów podejmowania dobrych decyzji, którego przewidywania są niezależne od innych konstruktów psychologicznych oraz zdolności umysłowych (takich jak inteligencja płynna czy refleksyjność poznawcza). Kluczowa rola zdolności numerycznych
jest opisywana w co najmniej trzech modelach teoretycznych: teorii śladu rozmytego, teorii umiejętnego podejmowania decyzji oraz koncepcji wielorakich zdolności numerycznych. Wyniki licznych badań empirycznych wskazują na to, że u podłoża podejmowania lepszych decyzji przez osoby z wysokim poziomem zdolności numerycznych leżą mechanizmy psychologiczne natury poznawczej, motywacyjnej i afektywnej. Odkrycia dotyczące funkcjonowania osób z wysokim i niskim poziomem zdolności numerycznych posłużyły do opracowania zarówno doraźnych (np. pomoce wizualne lub komunikowanie ryzyka w formacie doświadczeniowym), jak i długofalowych (np. treningi poznawcze) metod wspierania procesu podejmowania decyzji. Dzięki tym pomocom decyzyjnym opracowano skuteczne sposoby wspierania osób z niskim poziomem zdolności numerycznych w trafnej
ocenie i rozumieniu ryzyka oraz podejmowaniu dobrych decyzji.