Dorobek prawny Schengen jest integralną częścią prawa UE, co zapewnia uprawnienie swobodnego przemieszczania się po „obszarze bez granic”. Jednak może ono zostać ograniczone, szczególnie w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa i porządku publicznego – rzadziej zdrowia publicznego. Ograniczenie z tego względu stało się wydarzeniem bezprecedensowym w ponad 30-letniej historii strefy Schengen. Wprowadzone środki prawne na granicach są absolutnie wyjątkowe na skalę światową. Pierwszym z nich jest tymczasowe przywracanie kontroli na granicach wewnętrznych państw członkowskich. Drugie to „ograniczenie innych niż niezbędne podróży do UE”, czyli de facto zamknięcie granic zewnętrznych UE dla obywateli państw trzecich. Można postawić tezę, że nawet najistotniejsze osiągnięcia integracji, w tym strefa Schengen,
przestają praktycznie czasowo funkcjonować w obliczu nieprzewidywalnego ponadeuropejskiego zagrożenia. Zadaniem UE i państw członkowskich jest ustalenie nowych zasad, które pozwolą przetrwać strefie Schengen w początkach pandemii poprzez tymczasowe zawieszenie jej kluczowych zasad. Czy i pod jakimi warunkami mogą one ulec przedłużeniu? Jak to wpłynie na przyszłość strefy Schengen? Kwestie te nie doczekały się jeszcze publikacji naukowych ze względu na aktualność tematyki, a tym bardziej jej ujęcia w kontekście dogmatycznoprawnym.