Przedmiotem artykułu jest kwestionowanie ważności umowy o pracę przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w związku z kontrolą podlegania obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, który wynika z posiadania statusu pracownika. W pierwszej kolejności omówione są kwestie pozorności umowy o pracę, a także czynności sprzecznej z ustawą albo mającej na celu obejście prawa, czy też sprzecznej z zasadami współżycia społecznego. Wskazane są również dokumenty i informacje, o które najczęściej zwraca się organ rentowy, a także identyfikowane sytuacje szczególnie dokładnie rozpatrywane w ramach postępowań wyjaśniających. W dalszej części artykułu analizowane są kwestie: istnienia stosunku pracy, zatrudniania osób bliskich, problemu wysokości wynagrodzenia, umowy zawartej w celu zgłoszenia do ubezpieczenia, a także pracowników w ciąży lub przed emeryturą
W końcowej części artykułu formułowane są konkluzje dotyczące m.in. najczęściej
przytaczanych w postępowaniu argumentów przemawiających za lub przeciw
istnieniu stosunku pracy, a także wskazanie praktyk korzystnych dla spierających
się z organem.